Scrollend door het archief van de DDA moest ik opeens denken aan de blaaspijpen die ik als kind maakte van gele pvc-buis, bijeengebonden met felgekleurde isolatietape. Dit werden ware kunstwerken, met meerdere lopen voor korte en lange afstand en voorzien van tal van coole accessoires als vizier, meerdere handvatten en reservoirs voor sneeuwbesjes en papieren pijltjes. Het was een levensstijl, voor mij en mijn vriendjes in het begin van de jaren tachtig. De katapult, dat suffe Y-vormige stokje met een postelastiek, had voor ons afgedaan. We werkten met de materialen die de tijd ons bood, onbekend met de gevaren van dioxinen die vrijkomen bij de verbranding van PVC en giftige kleurstoffen als cadmium in de prachtig felgele isolatietape. Het zien van zo’n gele buis kan me nog steeds terug laten reizen naar de vroege jaren tachtig en het geluid van uit elkaar spattende sneeuwbessen.

De diepe duik die ik in het archief van de DDA nam voor deze column gaf me een vergelijkbare ervaring. Veel ‘oh ja’s’ en ‘heee… dat is lang geleden’. Een feest der herkenning met vergeten gasten en vrienden voor het leven. Een hoop van de nominaties en winnaars zijn op vanzelfsprekende – soms bijna onzichtbare – wijze deel uit gaan maken van ons dagelijks leven.  Producten als de Senz paraplu (winnaar 2007), de Slim Table van Bertjan Pot (winnaar 2006) of het Smartfix systeem van Scope voor Wavin waterleidingen (winnaar 2007) zijn allemaal op hun eigen gebied blijvers gebleken.  

Goedbedoeld

Van sommige nominaties is het met de kennis van nu niet meer te begrijpen wat de jury heeft bezield deze te nomineren. Een onderzeeboot voor toeristentripjes (genomineerd 2012): een object dat, nu de mens zijn plaats in de wereld beter leert kennen, toch echt tot het verleden behoort. En Dipvase van Smool (genomineerd 2005) is weliswaar gemaakt met een prachtig en inventief dip-proces, maar van een materiaal dat net als mijn pvc-blaaspijp echt wel met pensioen mag. Ik ben benieuwd of er al milieuvriendelijker alternatieven voor dit proces te vinden zijn zodat vaas én blaaspijp een nieuw leven kunnen krijgen.

Een andere goedbedoelde ‘oplossing’ is de Niet Roken Zuil van Atelier Spoorbouwmeester (genomineerd 2007). De metalen zuil is weliswaar elegant vormgegeven (ik had ooit het idee er één zo te beschilderen dat het een grote sigaret leek) maar leidde tot meer problemen dan hij oploste, met de bekende smeulende asbakken die een heel station in de rook zetten als dieptepunt. Kortom, sommige nominaties die de toekomst beloofden zijn toch alweer heel snel tot het verleden gaan behoren. 

Sommige gasten had ik graag beter zien slagen; de Jar Tops van Jorre van Ast (winnaar 2008) spreken nog steeds tot de verbeelding, zeker nu verpakkingsloze supermarkten als Pieter Pot hun intrede doen in ons dagelijks leven. Misschien was deze gast wat te vroeg op het feestje…

De REX stoel van Ineke Hans die al in 2011 genomineerd was door zijn vooruitstrevende materiaalgebruik, heeft zich weten te vernieuwen en is als een feniks uit zijn eigen as verrijst en nu opnieuw genomineerd vanwege het goed doorwerkte circulaire scenario voor distributie en gebruik. Met de REX stoel laten Ineke Hans en Circuform zien hoe waardevol het kan zijn om terug te blijven kijken naar wat er al is en dat te verbeteren voor de toekomst. Het zojuist ontsloten rijke en gevarieerde DDA archief kan ontwerpers hier zeker bij van dienst zijn.