Paco: “Als je een heel gebouw ziet dat is gemaakt van een materiaal dat eerder werd afgedankt, dan heeft dat een andere impact op de industrie dan het zien van een stoel of een lamp. En Tom heeft precies dat gedaan: een levensecht voorbeeld geven van wat we écht kunnen doen met afval.” 

Tom: “Om een grote impact te hebben, moesten mijn recepten voor gerecyclede bakstenen passen in de bestaande industrie. Tien jaar later weet ik nu precies hoe moeilijk dat is. Ik ben onlangs teruggegaan naar het werken op kleinere schaal, waar je je geen zorgen hoeft te maken over de toegang tot heel grote afvalstromen. Zo kan ik me blijven richten op het verhaal achter het afval en dat gebruiken om impact te creëren.” 

Kevin: “Wij hebben gewerkt met industrieel afval dat bruikbaar is als bouwmateriaal. Onlangs wilden we onze focus verleggen en ons bereik vergroten en belden we Tom voor advies. Sommige materialen die we gebruiken voor stukken zijn weliswaar geweldig om over te praten, maar niet schaalbaar. Nu zijn we zover dat we ook materialen willen laten zien die op schaal kunnen worden gebruikt, voor meer impact.”

Tom: “Toen we begonnen met Stonecycling wilde ik alleen werken met post-consumer afval, maar nu ben ik op weg om te kunnen zeggen: geen nieuwe grondstoffen. Ik ben bij een fabriek geweest die geglazuurde bakstenen maakte in het zuiden van Nederland. Ze zijn anderhalf jaar geleden failliet gegaan en ik wil proberen een doorstart te maken. Ze hebben duizenden kleine hoeveelheden overgebleven glazuur. Je kunt erover discussiëren of dit echt afval is, maar de eigenaar wilde het weggooien. Ik heb hem gevraagd om het hier te laten, waardoor ik eindelijk iets kan maken met fellere kleuren!”

Paco: “Wij voelen ons aangetrokken tot zware industrie en mijnbouw, omdat die veel afval produceert en er dus veel onderzoek naar is gedaan. We houden ook van de chemie die bij het gebruik van deze materialen komt kijken. We zijn het allemaal min of meer erover eens dat we moeten stoppen met het produceren van plastic voor eenmalig gebruik, maar we zijn verslaafd. Bij metalen ligt het genuanceerder. Mensen kunnen tegen mijnbouw zijn, maar tegelijkertijd vóór windmolens die mijnbouwproducten bevatten. We hebben deze materialen gewoon nodig voor een duurzame toekomst.”

Tom: “Om een circulaire economie op gang te krijgen, moeten mensen informatie delen, ideeën van anderen accepteren én samenwerken tussen verschillende sectoren. Toch wil elk bedrijf in zijn eigen bubbel zitten. In plaats van het allemaal apart te doen, zou ik willen dat alles open source is.”

Kevin: “Tom heeft te maken met de baksteenindustrie, voor ons is het cement, maar we hebben vergelijkbare ervaringen en interacties gehad. Wat we ons realiseerden is dat veel bouwmaterialen lokaal worden gemaakt, dus die sterke neiging tot het afschermen van kennis is helemaal niet nodig.”

Tom: “Eén persoon kan niet een hele industrie veranderen en op dit moment voelen grote fabrieken niet genoeg pijn om hun praktijken te veranderen. Het zal moeten komen van regeringen die zeggen: ‘Genoeg, jullie moeten minstens vijftig procent afval in jullie producten verwerken.’

Paco: “Zoals in India, dat heeft gezegd dat honderd procent van de rode modder (het afvalproduct van aluminiumraffinage, red.) nu moet worden hergebruikt. Daar zien we dat een land er ineens in slaagt om het probleem aan te pakken.” 

Kevin: “De regelgeving loopt vaak tien tot vijftien jaar achter en er zijn veel wettelijke belemmeringen voor het gebruik van door de mens gemaakte materialen. En we concurreren met materialen die decennia of zelfs eeuwen de tijd hebben gehad om een verhaal te ontwikkelen waar iedereen aan gewend is. We accepteren bijvoorbeeld dat natuurlijke materialen imperfecties kunnen hebben, maar zodra je met secundaire materialen gaat werken, moet je aan heel andere normen voldoen.”

Paco: “Werken met afval is delicaat, omdat sommige materialen gevaarlijk kunnen zijn als je niet weet wat je doet. Als ontwerper moet je genoeg kennis hebben om met de experts samen te werken, maar je moet ook je eigen expertise inzetten om een vraag te creëren in de markt. We proberen de publieke opinie te veranderen richting een optimistischer toekomst, door te laten zien dat deze materialen functioneel, mooi en begeerlijk kunnen zijn.

Tom: “Het is niet zo moeilijk om een baksteen te maken van afval. Het gaat er dus om hoe het eruit ziet. De ontwerper kan een rol spelen in hoe je product zich kan onderscheiden van zijn concurrenten. Ik denk ook dat het heel belangrijk is om te laten zien dat werken met afval aantrekkelijk kan zijn, want ik ben ervan overtuigd dat in de komende vijftig jaar iedereen nieuwe materialen links gaat laten liggen.”

Kevin: “Ook blijkt dat individuele spelers, of het nu leveranciers, wetenschappers of architecten zijn, niet erg goed naar elkaar toe kunnen bewegen. Het lijkt erop dat de ontwerper zich wat vloeiender tussen verschillende expertise in kan bewegen en een rol kan spelen in het verbinden van verschillende disciplines.”

Evelien Reich was de afgelopen drie jaar voorzitter van de Young Designer jury van Dutch Design Awards. Dit jaar interviewt ze de Young Designers die DDA heeft geselecteerd uit de archieven en de talenten die deze ontwerpers in de spotlight willen zetten. Alle twintig Young Designers uit verleden en heden tonen hun werk in de 2024 DDA tentoonstelling tijdens Dutch Design Week in Eindhoven (19-27 oktober).