Frank: “Wat ik interessant vind aan het werk van Fides is dat zij op een heel toegankelijke manier complexe systemen bloot weet te leggen. Daar gaat ze vrij provocerend mee om. Je kunt er niet naar kijken en er vervolgens geen mening over hebben. Ze biedt geen pasklare oplossing, maar activeert mensen om zelf iets te gaan doen. Het is altijd participatief en ze betrekt zowel het publiek als experts bij de ontwikkeling van een project.”

Fides: “Een ervaring ondergaan staat bij mij inderdaad centraal, want daar zit kennis in verborgen. Een toeschouwer komt door de beleving bij een diepere laag, waar hopelijk bewustwording ontstaat. Tegelijkertijd leer ik dankzij die interactie met het publiek wat mijn volgende stap moet zijn. Ik ben op mijn plaats gezond jaloers op de manier waarop Frank situaties schept waarbij je even een andere realiteit instapt. Met een speculatief ontwerp creëert hij een ‘wat-als’-wereld waar als vanzelf allemaal vervolgvragen uit ontstaan. Goed ontwerp is volgens mij niet zozeer het bedenken van oplossingen, maar ruimte maken voor goede vragen. Ik zie het werk van Frank als een uitnodiging om ergens dieper over na te denken.”

Fides: “Ik kan er niet over uit hoe prachtig het onderwerp ‘poep’ is, en hoeveel vraagstukken ermee samenhangen. Het gaat over de bodemkwaliteit maar ook over mensen machtig maken: Je kunt misschien niets doen aan de totaliteit van het leed in de wereld, maar je kunt wel poepen en daarmee aarde maken. Hoe vet is dat? Ik wil dat we allemaal die kracht voelen en de wederkerigheid die ermee verbonden is. Mijn liefdesaffaire met poep is gaandeweg alleen maar groter geworden, ik ervaar het inmiddels als een huwelijk.”

Frank: ‘Ik ben meer getrouwd met het concept ‘collectieve verbeelding’ en hoe je dat kunt uiten in een ontwerp. Hoe kun je ervoor zorgen dat we gezamenlijk nieuwe ideeën vormen over de toekomst, over andere realiteiten? Mijn praktijk is gebaseerd op mijn liefde voor hacken, omdat ik wil weten hoe iets werkt. Door iets uit elkaar te halen kom je erachter welke keuzes zijn gemaakt tijdens de ontwikkeling.

Frank: “In de Westerse maatschappij zijn zaken waar wij ons onprettig bij voelen veelal weg geïndustrialiseerd. Denk aan de ziekenzorg, onze riolering, of de voedselketen. Allemaal processen die steeds verder aan het oog worden onttrokken, zodat we er niet mee geconfronteerd worden. Maar dat betekent niet dat ze er niet zijn.”

Fides: “Volgens mij leven we op dit moment in een afhankelijkheid-paradox. We zijn de meest afhankelijke mensen ooit, maar we voelen ons heel onafhankelijk. We zien systemen, zoals de overheid, als een service die onze behoeftes moet vervullen. Onze grootste behoefte is om zo weinig mogelijk te weten en zo comfortabel mogelijk te zijn. We gebruiken geld als smeermiddel om ons afhankelijkheidsbesef en de angst die daarbij hoort, uit te bannen.”

Frank: “Het is tweeledig, want het is niet zo dat systemen per se slecht zijn. We hebben veel opgelost waar we redelijkerwijs bang voor waren, alleen komen we tot de realisatie dat we de wereld met een te nauwe blik hebben ingericht. Het systeem waar we in zitten maakt ons inderdaad afhankelijk. In dat systeem ben je vooral consument en heb je weinig agentschap. En als je niet binnen een bepaalde norm valt, heb je daar al snel last van.”

Fides: “We willen van alles anders in de maatschappij, maar dan moet je beginnen bij de onderliggende waardes en het bevragen van ‘het-is-nou-eenmaal-zo’. Ik werk nu geregeld met instanties en ik merk dat de afstand tot het stellen van die vragen heel groot is. Ik ben daar nog niet gewild, maar ik ga me er wel inwringen. Kunnen sleutelen aan de samenleving is volgens mij heel plezierig, maar het wordt niet uitnodigend gemaakt en het is in het begin ook moeilijk. Als ontwerper zoeken we dat ongemak juist op, want daar zit de schuring en de macht.’

Frank: “De dodelijkste vraag die je dan vaak krijgt, is: ‘Leuk idee, maar wat is nou de impact?’ Men probeert iets nieuws te kwantificeren binnen de kaders van wat er al is, maar met een ander paradigma ontstaan ook andere regels. Je gooit als het ware een steentje in het water en hoopt dat er uiteindelijk een tsunami aan wal komt, maar dat is moeilijk te voorspellen. Veel dingen kunnen niet vanwege risicomanagement, maar dat is een soort schijnveiligheid. Waar ik altijd op inzet is het creëren van vrije ruimtes binnen bedrijven en instanties, zodat je daar visualisaties kunt maken. Ongemak zou daarbij juist de graadmeter moeten zijn. Want als alles je makkelijk afgaat, ontdek je niets nieuws.”

Evelien Reich was de afgelopen drie jaar voorzitter van de Young Designer jury van Dutch Design Awards. Dit jaar interviewt ze de Young Designers die DDA heeft geselecteerd uit de archieven en de talenten die deze ontwerpers in de spotlight willen zetten. Alle twintig Young Designers uit verleden en heden tonen hun werk in de 2024 DDA tentoonstelling tijdens Dutch Design Week in Eindhoven (19-27 oktober).