Als ontwerper realiseer ik het mij elke dag: onze wereld wordt in rap tempo complexer. Dat is inderdaad een enorm cliché. Maar feit is dat bijvoorbeeld technologische ontwikkelingen, disruptieve innovatie en maatschappelijke opgaves voor een enorme uitdaging zorgen. Met nadruk een uitdaging die overigens niet alleen voor ontwerpers geldt…

Hoe gaan we bijvoorbeeld om met de oprukkende digitalisering, de opmars van ‘fake news’ en de behoefte aan objectieve nieuwsgaring? Wat betekent de opmars van e-commerce voor winkels, en hoe willen we zorgvuldig omgaan met alle bijbehorende distributie? En gaan we straks daadwerkelijk ánders produceren en slagen we erin volledig circulaire modellen voor producten en diensten toe te passen?

Dit zijn maar een paar voorbeelden, maar duidelijk is dat dit soort vraagstukken uitermate complex zijn. Ze bevatten paradoxen, er is vaak sprake van tegengestelde belangen, ze hebben impact en je hebt te maken met verschillende belanghebbenden. We noemen ze daarom niet voor niets ‘wicked problems’ die schreeuwen om een slimme aanpak en een intelligente ontwerpoplossing. Daarbij is inmiddels wel duidelijk dat een klassieke aanpak en een ‘standaard’ manier van (samen)werken tussen opdrachtgever en ontwerper niet (meer) het beoogde resultaat oplevert.

Die ‘standaard’ aanpak uit de industriële revolutie was simpel: controleer, knip je proces op in kleine stukjes specialisme en haal zoveel mogelijk onzekerheid weg. Dit bracht bedrijven en publieke organisaties decennialang veel succes, maar de 21e eeuw heeft dringend behoefte aan een daadwerkelijk ‘nieuwe’ manier van (samen)werken. Minder rigide, met meer vrijheid om samen te ontdekken en te ondernemen. Kortom: van ‘managing business’ naar ‘facilitating change’.

Essentieel is het toelaten van onderzoek, experiment en het (samen) in kaart willen brengen van de zogenaamde ‘fuzzy front end’. Dat doe je concreet door samen met je (eind)gebruikers te gaan ontdekken, onzekerheid toe te durven laten en niet meer te denken in projecten maar in producten en ‘life-cycles’. “Accepteer dat de wereld niet meer maakbaar is, omarm onzekerheid en richt je organisatie daarop in”, aldus Toni Sfirtis, innovatie-expert en professor van TIAS Business School.

Precies dat maakt dat ik zoveel energie krijg van de selectie en jurering van de categorie ‘Best Commissioning’ van Dutch Design Awards. Samen met Rita van Hattum, Luuk Ros, Mark van Iterson, Henk Haaima en Roel Stavorinus breng ik in kaart hoe opdrachtgevers professioneel en structureel samenwerken met ontwerpers. En daarbij steeds vaker ‘design tools en methods’ inzetten en daadwerkelijk andere manieren van samenwerken durven te kiezen die leiden tot duurzaam succes. Ongeacht of dit in een commerciële, publieke of sociale context is.

Mooi is dat het hierbij gaat om échte oplossingen voor échte (eind)gebruikers in een échte context. Met het spanningsveld dat daarbij hoort. We hebben het dan ook graag over design dat over meer gaat dan esthetiek en zeggingskracht alleen. Design dat effect heeft voor opdrachtgever, (eind)gebruiker en de context. Design dat impact maakt. Design dat de wereld een stuk(je) aangenamer maakt, design dat slim wordt ingezet vanuit een empathische mentaliteit.

Persoonlijk werd ik dan ook erg gelukkig van de erkenning door de internationale jury van Dutch Design Awards 2018 voor ‘onze’ categorie. Cameron Sinclair, voormalig Innovation Lead van AirBnB, stelde: ‘De nieuwgierige, laagdrempelige en democratische manier van samenwerken tussen opdrachtgevers en ontwerpers is misschien wel hét kenmerk van ‘Dutch Design’. Echt samenwerken op een gelijkwaardige wijze, en design inzetten met oog voor de context en de lange termijn.’

Ik verheug me nu alweer op onze jury-dag in mei en kijk uit naar een selectie van nieuwe opdrachtgevers die Cameron’s observatie onderschrijven!

Pieter Aarts, DDA jurylid en commissievoorzitter in de categorie ‘Best Commissioning’